SAYFA 146 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A. Aşağıdaki cümlelerde yargı doğru ise yay ayraç içerisine “D”, yanlış ise “Y” yazınız. • Denemelerin kendine özgü bir tekniği ve planı vardır. ( D ) • Deneme yazarı ele aldığı düşünceyi kanıtlamak zorundadır. ( Y ) • Denemelerde genellikle sanat, kültür, felsefe, edebiyat ve siyaset gibi konular ele alınır. (D ) • Denemeler duygu ağırlıklı yazılardır. Yazar sıklıkla duygusallığa yer verir. ( D ) • Deneme yazarı konuyu kendi kendine tartışıyormuş gibi ele alır. (D ) • Deneme yazarı ele aldığı konuyla ilgili sorunları dile getirerek bu sorunlara çözüm bulmaya çalışır. ( D) B. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları yanıtlayınız. 1. Deneme, kökeni 16. yüzyıla dayanan bir edebiyat türüdür. Rönesans’la birlikte özellikle Avrupa’da birey olarak insanın önem kazanması yazarları, aydınları; insanı kurmaca bir dünyanın ve belli kalıpların içinde ele alan anlatı türlerinden farklı bir yazın arayışına yöneltmiş, böylece ilk ve tipik örneğini Motaigne (Monteyn)’in “Denemeler” adlı eserinde veren deneme türünü doğurmuştur. Buna paralel olarak yazarlar da kurmaca türlerde işleyebildikleri insani durumları samimi, dolayısıyla daha özgür biçim ve olanaklarıyla irdeleme fırsatını bulmuşlardır. Bu parçadan aşağıdakiler den hangisi çıkarılamaz? A) Deneme türü ilk kez Batı edebiyatında ortaya çıkmıştır. B) Bu türün öncüsü Motaigne’dir. C) Denemeler kurmaca metinler arasında yer almaz. D) Denemelerin öznesi nesnel gerçeklik içinde yaşayan insandır. E) Denemeler okuyucu tarafından en çok sevilen yazılardır. Cevap: E 2. Yazar bir konuyu işlerken iyi ya da kötü yanlarını kişisel bir tavırla ele alır. Bu tür metinleri türüne yaklaştıran yön, denemecinin yargı vermekten kaçınmaması, kimi zaman da konuyu araştırmacı bir tutumla hatta bilimsel bir bakış açısıyla işlemesidir. Ancak.....denemede yazar yargı verirken çözümleyici bir tavır sergiler, katı kesin yargılar vermez. Yukarıdaki paragrafta noktalı yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilebilir? A) Söyleşi, öğretici B) Eleştiri, eleştirel C) Fıkra, öğretici D) Makale, felsefi E) Hikâye, kurmaca Cevap: B C. Aşağıdaki soruları sözlü olarak yanıtlayınız. Deneme roman, şiir, öykü, tiyatro gibi kurmaca nitelikli edebî türlerle üslubun önem kazandığı gezi, anı, eleştiri, mektup ve günlüğün oluşturduğu diğer türler arasında bir ara bölge oluşturması bakımından oldukça önemli bir yere sahiptir. Bir başka deyişle deneme, kurmaca özellikler taşıyabildiği gibi yazarın ve konuların gerçekliğini de içerir. Bu durum, deneme türünde asli öznenin “insan” oluşundan kaynaklanır. Tabii, kurmaca türlerde de aynı durum söz konusudur ancak denemenin öznesi artık nesnel gerçeklik içinde yaşayan gerçek insandır. 1. Yukarıdaki parçada denemelerin hangi özelliği üzerinde durulmaktadır? Denemeler hem kurmaca hem de gerçeklik özelliğine sahiptir. Deneme, kurmaca yönü olduğu için edebi metinlerle temasa geçer, gerçekliği yansıtması bakımından öğretici metinler içindedir Bu bakımdan deneme ara bölgede yer alan bir türdür. 2. Deneme ve sohbet türü arasındaki farklılıkları belirtiniz. Denemede yazar, kendisiyle konuşuyormuş gibi tavır takınır. Sohbette iseokuyucuyla konuşuyormuş tarzda bir anlatım vardır.
Hiç yorum yok: